Tuesday, October 27, 2009
Friday, October 23, 2009
“Би чамд хайртай-2” зохиол буюу гинжин урвал мэт хөгжлийн хэлхээ
13 . Бизнес, маркетинг, хошин шог гэх мэтчлэн шинэ салбарууд хурдтай, амжилттай хөгжиж байхад зарим дэвсгэр суурьтай, өв уламжлалаар муугүй салбарууд социализмын үеэсээ дордож доголдсон байна. Үзэгчид, худалдан авагчид гэсэн маш хатуу шүүлтүүртэй, өрсөлдөгч ихтэй, зах зээлийн ширүүн давалгаа хэмээх шалгууртай, хийж бүтээсэн юм ихтэй тул дээр дурдсан бизнес, хошин шог зэрэг салбарууд хийж бүтээхийн хирээр хөгжихөөс ч аргагүй.
Уран зохиолын салбарын хувьд ганц энэ киноны зохиол ч биш, ерөнхийдөө уран бүтээл, уран бүтээлчид хийж бүтээж байгаа юм хомс, эрэлхийлэл багатай байгаагаас шалгуур, өрсөлдөөн гэх юмгүй, шалгуур болоод өрсөлдөөнийг тодорхойлох, дэнсэлж цэгнэх боломжгүй, зах зээлд орох яагаа ч үгүй, нов ногоон түүхийгээрээ байгаа юм.
Өмнөх нийгэмд хэн дуртай нь одоогийнх шиг бүтээл туурвиад олонд толилуулаад байдаггүй байсан, уран бүтээл хатуу цензүүр, шалгуур хяналттай байсан учраас сэтгэл шингэсэн олон сайхан кино, уран бүтээл төрсөн гэх хүн гарч болох л юм. Тэгвэл хойшоо харах биш, урагшаа харж амьдаръя л даа гэж сайхан үг байдаг.
Чухамдаа урагшаа биш, хойшоо харж цаг алдсан учраас ч уран зохиолын салбар иймэрхүү байдалтай байгааг үгүйсгэх аргагүй. Өмнөх үеийнхнээсээ эрс тэс ялгаатай, илүү боломжтой түүхэн цаг үед амьдарч, уран бүтээл хийх боломжтой болсон 1990-ээд оны гэгддэг уран бүтээлчид уран зохиол хэмээх тасрашгүй урт гинжин хэлхээнд өөрсдийнх нь өмнөх нэг хэлхээс болон хамт хэлхэгдсэн соц үеийн зохиолчидтой өөрсдийгөө харьцуулан, ингэснээр өөрсдийгөө доош нь оруулж, ухралт хийхийн оронд цагийн эрхээр гарцаагүй өөрчлөгдөх нь хэнд ч тодорхой салбарын өөрчлөлтийг өөрсдийн үүрэг хэмээн хүлээн авч, авах гээхийн ухаанаар урагшаа явсан бол уран зохиолын салбар өнөөдөр ийм муу зохиол болон кино гаргахааргүй болтлоо хөгжиж дэвжих байсан ч байж болох юм.
Кино урлагийнхны хувьд бол хойш харж,өнгөрсөн цаг үеийнхэнтэй нэгэн зиндаанд өөрсдийгөө аваачиж доошоо ороогүй ч тэднээс суралцаж, авч үлдэх ёстой юмаа авч үлдэж чадалгүй, кино урлагийн гинжин хэлхээг тасрахад хүргэсэн эмгэнэлт дүр зураг харагддаг билээ.
Чухамхүү гинжин хэлхээ мэт өмнөх үеэсээ гинжин урвал мэт өвлөх ёстойг нь өвлөн авах замаар хөгжиж дэвжиж сайн уран бүтээл төрдөг болохоос сайн уран бүтээлийн нэрээр хүчиндэж үзэгч олныг хуурч хөгждөггүй байлтай.
Уран зохиолын салбарын хувьд ганц энэ киноны зохиол ч биш, ерөнхийдөө уран бүтээл, уран бүтээлчид хийж бүтээж байгаа юм хомс, эрэлхийлэл багатай байгаагаас шалгуур, өрсөлдөөн гэх юмгүй, шалгуур болоод өрсөлдөөнийг тодорхойлох, дэнсэлж цэгнэх боломжгүй, зах зээлд орох яагаа ч үгүй, нов ногоон түүхийгээрээ байгаа юм.
Өмнөх нийгэмд хэн дуртай нь одоогийнх шиг бүтээл туурвиад олонд толилуулаад байдаггүй байсан, уран бүтээл хатуу цензүүр, шалгуур хяналттай байсан учраас сэтгэл шингэсэн олон сайхан кино, уран бүтээл төрсөн гэх хүн гарч болох л юм. Тэгвэл хойшоо харах биш, урагшаа харж амьдаръя л даа гэж сайхан үг байдаг.
Чухамдаа урагшаа биш, хойшоо харж цаг алдсан учраас ч уран зохиолын салбар иймэрхүү байдалтай байгааг үгүйсгэх аргагүй. Өмнөх үеийнхнээсээ эрс тэс ялгаатай, илүү боломжтой түүхэн цаг үед амьдарч, уран бүтээл хийх боломжтой болсон 1990-ээд оны гэгддэг уран бүтээлчид уран зохиол хэмээх тасрашгүй урт гинжин хэлхээнд өөрсдийнх нь өмнөх нэг хэлхээс болон хамт хэлхэгдсэн соц үеийн зохиолчидтой өөрсдийгөө харьцуулан, ингэснээр өөрсдийгөө доош нь оруулж, ухралт хийхийн оронд цагийн эрхээр гарцаагүй өөрчлөгдөх нь хэнд ч тодорхой салбарын өөрчлөлтийг өөрсдийн үүрэг хэмээн хүлээн авч, авах гээхийн ухаанаар урагшаа явсан бол уран зохиолын салбар өнөөдөр ийм муу зохиол болон кино гаргахааргүй болтлоо хөгжиж дэвжих байсан ч байж болох юм.
Кино урлагийнхны хувьд бол хойш харж,өнгөрсөн цаг үеийнхэнтэй нэгэн зиндаанд өөрсдийгөө аваачиж доошоо ороогүй ч тэднээс суралцаж, авч үлдэх ёстой юмаа авч үлдэж чадалгүй, кино урлагийн гинжин хэлхээг тасрахад хүргэсэн эмгэнэлт дүр зураг харагддаг билээ.
Чухамхүү гинжин хэлхээ мэт өмнөх үеэсээ гинжин урвал мэт өвлөх ёстойг нь өвлөн авах замаар хөгжиж дэвжиж сайн уран бүтээл төрдөг болохоос сайн уран бүтээлийн нэрээр хүчиндэж үзэгч олныг хуурч хөгждөггүй байлтай.
“Би чамд хайртай-2” зохиол буюу гинжин урвал мэт хөгжлийн хэлхээ
9. Залуу хүний нийтлэг алдааг сайн гаргасан байсан нэг хэсэг байлаа. Нөгөөгөөсөө таарч тохирохгүй, онцгүй зан чанарууд олж харсан ч, болохгүй нь, бүтэхгүй нь гэж ухаараад байсан ч сэтгэл шуудраад орхичиж чаддаггүй нэг тийм дасаж наалдсан сэтгэлийг найз залуу нь өөрт нь нэг л хайхрамжгүй байхад салж холдчиж чадахгүй найдаад л,, зууралдаад байгаа Ундралаар харуулж чадсан нь өмнөх киноноосоо давж чадсан цор ганц зүйл нь байлаа. Үүнийг хүний давтагдашгүй хувь чанар хэмээн дүр босголтод хамааруулснаас залуусын нийтлэг сул тал гэвэл илүү зүйтэй болов уу.
Гэхдээ зарим нэг газар хэт нуршуу,хэт тодорхой дэлгэрэнгүй байдлаар үзүүлэх нь ойлгохгүй байх хэмээн үзэгчдийг басамжилсных байж болзошгүй байдаг гэдгийг уран бүтээлчид анхааралдаа авахад илүүдэхгүй байх. Ийм алдаа нэг биш харагдаж байсныг хэлэхэд илүүдэхгүй болов уу.
10. Киноны хөгжим намуухан эгшиглэмээр газар хачин чанга явж байсан нь тухайн үйл явдлаас анхаарлыг өөрийн эрхгүй холдуулж, хөгжим рүү анхаарахаас өөр аргагүй болгож байсныг хэлэхгүй өнгөрөх аргагүй. Учир нь сүүлийн үеийн Монгол кинонуудаас нийтлэг анзаарагдаад байгаа.
11. Үйл явдлын өрнөл, дүрүүдийн хувь заяаг өөрөөр яаж ч шийдэх билээ дээ, хэн ч байсан яг ингэж л шийдэх байсан, өөр ямар ч хувилбар бодогдохгүй байгаа юм чинь гэж олон хүн ярьж байгаа нь, маньд ч мөн тэгж санагдаж байгаа нь,уран бүтээлч хүний эрэл хайгуул гэх зүйл огт байхгүй, захын хүүхдийн сэтгэмж, шийдэл байсны илрэл байлаа.
Урьд нь гарсан өгүүллэгүүд нь дажгүй санагдаж байсан, тун дажгүй зохиолч гарч ирэх нь гэсэн хүлээлттэй байсан уран бүтээлч маань иймэрхүү халтуурны юмаар хөөцөлдөж хүндээ хөнгөнөөс өгмөөргүй, хайран л уран бүтээлч санагдаж байгааг нуух юун.
12. Херо ентертайнментийн бизнес сэтгэлгээ, бизнесийн ёс зүй: Ийм муу киног олонд ингэж сайн хүргэж чадаж байгаа бизнес сэтгэлгээ, бол ГАЙХ-АЛ-ТАЙ. Гайхалтай хэмээх энэ үгийг ямар утгаар хэлж байгаагаа миний бие сайн мэдэхгүй нь ээ. Учир нь овсгоо самбаатай коммершл маркетинг хийлээ гэдэг утгаар нь бол бахархмаар гэдэгтэй дүйцүүлж болох ч юм шиг. Гэтэл эрхэм дээд үнэт зүйлсэд тулгуурласан бизнесийн байгууллагууд бол нэг алхамын дараа жинхэнэ нь чанар нь танигдах муу бүтээл, муу бүтээгдэхүүн, муу үйлчилгээгээ сайн бүтээгдэхүүн, сайн бүтээл, сайн үйлчилгээний нэрээр халхавч хийн борлуулж ашиг олох ийм дорд зүйл хэзээ ч хийхгүй өндөр соёлтой, ёс зүйтэй, хайрлах нэр төртэй байдаг. Пепси, Херо ентэртайнментынхтай адилхан жишээг Монголын зах зээлээс цөөнгүйг олж харж болно.
Энэ мэтчлэн кино, реклам сурталчилгаагаар өөрсдийнхөө жинхэнэ мөн чанарыг, байгууллагынхаа соёл болоод өөрсдийнхөө ухамсарыг ямаршуу дорд гутмаар, эрхэмлэж нандигнах үнэт зүйлсгүй болохоо харуулах тохиолдол мэр сэр гардагийг бизнесийн байгууллагууд ч, тэднээс нэгэнт хөрөнгө мөнгө, ивээн тэтгэлэг авч байгаа кино студи, зар сурталчилгааны агентлагууд ч анхаараасай гэж бодогддог.
Жишээ нь: “Юнител” анх гарч ирэхдээ Мобикомын утаснаас сим картыг нь сугалж хаяад оронд нь өөрийнхөө картыг хийж байгаа реклам нэлээд цацсаныг санаж байна. Хэтэрхий эрээ цээргүй,бүдүүлэг, ёс суртахуунгүй энэ рекламыг үзээд эднийд өөр давуу тал байхгүй юм болов уу, ийм реклам хийж олон нийтэд цацаж, өөрсдийнхөө ёс зүйгүй, байгууллагын соёл муутай болохоо олон нийтэд таниулахыг удирдлага нь зөвшөөрч баталсан хэрэг үү гэж өөрийн эрхгүй санагдаж байв.
Гэтэл Мобиком түүнээс ч дутахгүйгээр юнителийн ногоон өнгөтэй алимнууд дээр час улаан алим тавьчихаад илүү амттай гэсэн реклам хийсэн байж билээ.
ФМ радиогоор нэлээд удаан явсан буузны нэг рекламыг санаж байна: - ямар буузыг сайн бууз гэх вэ, ямар буузыг муу бууз гэх вэ? - Саран чимхэлттэй буузыг сайн бууз гэнэ ээ, бусад буузыг муу бууз гэнэ ээ гэсэн реклам.
Баярлууштай нь манайд зөв цэвэрхэн бизнес, бизнесмэнүүд цөөнгүй байдаг, улам бүр олшрох хандлагатай байна. Ёс зүйтэй, зөв байж бизнес өргөжин хөгжих нь өөрөө зах зээлийн хууль юм. Хувь хүнийхээ хувьд агуу байж гэмээ нь агуу уран бүтээл төрдөгтэй адилхан хувь хүнийхээ хувьд хэр зэрэг агуу, хэр зөв хүн бэ гэдэгтэй нь бизнесийн цар хүрээ нь шууд хамааралтай байдаг.
Херо энтертайнмент уран бүтээлч гэдэг утгаараа ч, бизнес хийж байгаа гэдэг утгаараа ч дээрх зарчмуудыг сайн мэдэж л байх учиртай баймаар атал мөнгө л олж байвал яасан ч хамаагүй гэсэн зарчимтай юмуу гэлтэй.
Эцэст нь хэлэхэд кино зохиол хэдий төгс биш байсан ч, кино болсон нь зохиогчийн буруу биш билээ.
Гэхдээ зарим нэг газар хэт нуршуу,хэт тодорхой дэлгэрэнгүй байдлаар үзүүлэх нь ойлгохгүй байх хэмээн үзэгчдийг басамжилсных байж болзошгүй байдаг гэдгийг уран бүтээлчид анхааралдаа авахад илүүдэхгүй байх. Ийм алдаа нэг биш харагдаж байсныг хэлэхэд илүүдэхгүй болов уу.
10. Киноны хөгжим намуухан эгшиглэмээр газар хачин чанга явж байсан нь тухайн үйл явдлаас анхаарлыг өөрийн эрхгүй холдуулж, хөгжим рүү анхаарахаас өөр аргагүй болгож байсныг хэлэхгүй өнгөрөх аргагүй. Учир нь сүүлийн үеийн Монгол кинонуудаас нийтлэг анзаарагдаад байгаа.
11. Үйл явдлын өрнөл, дүрүүдийн хувь заяаг өөрөөр яаж ч шийдэх билээ дээ, хэн ч байсан яг ингэж л шийдэх байсан, өөр ямар ч хувилбар бодогдохгүй байгаа юм чинь гэж олон хүн ярьж байгаа нь, маньд ч мөн тэгж санагдаж байгаа нь,уран бүтээлч хүний эрэл хайгуул гэх зүйл огт байхгүй, захын хүүхдийн сэтгэмж, шийдэл байсны илрэл байлаа.
Урьд нь гарсан өгүүллэгүүд нь дажгүй санагдаж байсан, тун дажгүй зохиолч гарч ирэх нь гэсэн хүлээлттэй байсан уран бүтээлч маань иймэрхүү халтуурны юмаар хөөцөлдөж хүндээ хөнгөнөөс өгмөөргүй, хайран л уран бүтээлч санагдаж байгааг нуух юун.
12. Херо ентертайнментийн бизнес сэтгэлгээ, бизнесийн ёс зүй: Ийм муу киног олонд ингэж сайн хүргэж чадаж байгаа бизнес сэтгэлгээ, бол ГАЙХ-АЛ-ТАЙ. Гайхалтай хэмээх энэ үгийг ямар утгаар хэлж байгаагаа миний бие сайн мэдэхгүй нь ээ. Учир нь овсгоо самбаатай коммершл маркетинг хийлээ гэдэг утгаар нь бол бахархмаар гэдэгтэй дүйцүүлж болох ч юм шиг. Гэтэл эрхэм дээд үнэт зүйлсэд тулгуурласан бизнесийн байгууллагууд бол нэг алхамын дараа жинхэнэ нь чанар нь танигдах муу бүтээл, муу бүтээгдэхүүн, муу үйлчилгээгээ сайн бүтээгдэхүүн, сайн бүтээл, сайн үйлчилгээний нэрээр халхавч хийн борлуулж ашиг олох ийм дорд зүйл хэзээ ч хийхгүй өндөр соёлтой, ёс зүйтэй, хайрлах нэр төртэй байдаг. Пепси, Херо ентэртайнментынхтай адилхан жишээг Монголын зах зээлээс цөөнгүйг олж харж болно.
Энэ мэтчлэн кино, реклам сурталчилгаагаар өөрсдийнхөө жинхэнэ мөн чанарыг, байгууллагынхаа соёл болоод өөрсдийнхөө ухамсарыг ямаршуу дорд гутмаар, эрхэмлэж нандигнах үнэт зүйлсгүй болохоо харуулах тохиолдол мэр сэр гардагийг бизнесийн байгууллагууд ч, тэднээс нэгэнт хөрөнгө мөнгө, ивээн тэтгэлэг авч байгаа кино студи, зар сурталчилгааны агентлагууд ч анхаараасай гэж бодогддог.
Жишээ нь: “Юнител” анх гарч ирэхдээ Мобикомын утаснаас сим картыг нь сугалж хаяад оронд нь өөрийнхөө картыг хийж байгаа реклам нэлээд цацсаныг санаж байна. Хэтэрхий эрээ цээргүй,бүдүүлэг, ёс суртахуунгүй энэ рекламыг үзээд эднийд өөр давуу тал байхгүй юм болов уу, ийм реклам хийж олон нийтэд цацаж, өөрсдийнхөө ёс зүйгүй, байгууллагын соёл муутай болохоо олон нийтэд таниулахыг удирдлага нь зөвшөөрч баталсан хэрэг үү гэж өөрийн эрхгүй санагдаж байв.
Гэтэл Мобиком түүнээс ч дутахгүйгээр юнителийн ногоон өнгөтэй алимнууд дээр час улаан алим тавьчихаад илүү амттай гэсэн реклам хийсэн байж билээ.
ФМ радиогоор нэлээд удаан явсан буузны нэг рекламыг санаж байна: - ямар буузыг сайн бууз гэх вэ, ямар буузыг муу бууз гэх вэ? - Саран чимхэлттэй буузыг сайн бууз гэнэ ээ, бусад буузыг муу бууз гэнэ ээ гэсэн реклам.
Баярлууштай нь манайд зөв цэвэрхэн бизнес, бизнесмэнүүд цөөнгүй байдаг, улам бүр олшрох хандлагатай байна. Ёс зүйтэй, зөв байж бизнес өргөжин хөгжих нь өөрөө зах зээлийн хууль юм. Хувь хүнийхээ хувьд агуу байж гэмээ нь агуу уран бүтээл төрдөгтэй адилхан хувь хүнийхээ хувьд хэр зэрэг агуу, хэр зөв хүн бэ гэдэгтэй нь бизнесийн цар хүрээ нь шууд хамааралтай байдаг.
Херо энтертайнмент уран бүтээлч гэдэг утгаараа ч, бизнес хийж байгаа гэдэг утгаараа ч дээрх зарчмуудыг сайн мэдэж л байх учиртай баймаар атал мөнгө л олж байвал яасан ч хамаагүй гэсэн зарчимтай юмуу гэлтэй.
Эцэст нь хэлэхэд кино зохиол хэдий төгс биш байсан ч, кино болсон нь зохиогчийн буруу биш билээ.
“Би чамд хайртай-2” зохиол буюу гинжин урвал мэт хөгжлийн хэлхээ
5. Пепсийгийнхэн дур мэдэн зарим нэг зүйлийг нь нэмж, зохиогчийн эрхийг зөрчсөн юм биш байгаа даа, эсвэл киног бүтээгч уран бүтээлчид нь сэтгэл зүрхээ мөнгөний төлөө чөтгөртэй наймаалцав уу?
Уран бүтээл гэдэг сэтгэл зүрхнээс гарсан бол уран бүтээл болохоос бизнестэй, ялангуяа үнэт зүйлгүй бизнестэй холилдвол гутамшиг болно гэдгийг төгсгөлөөс нь бүр ч тод харж болно:
"Сайхан сэтгэлт" Ундрал охин хог түүгч-шил цуглуулагчид пепсиний сав өгөхдөө доторх ундааг нь асгаж байгаад өгнө. Өчнөөн олон шил сав цуглуулж байж арай гэж ганц пепсийний мөнгө хийж чадах уу үгүйтэй , хийлээ гэхэд пепси авч ууж чадахгүй тэр муу ядарсан амьтныг их л харж үзэж байгаа юм биз дээ?
Энд “пепсийг” асгаж болохгүй гэсэн санааг харуулах гэв үү, эсвэл Ундрал өгөөмөр биш, сайхан сэтгэлтэй биш, муу охины дүр үү? Зохиогч нь энэ хэсгийг ингэж зохиогоо юу, эсвэл өөрийнхөө анхнаасаа босгож огт чадаагүй, босгоо ч үгүй дүрийг ингэж босгохыг Пепсийгийхэнд зөвшөөрөв үү?
Ундаа асгах нь зохиогчийн өөрийн санаа биш, Пепсийгийнхний рекламны санаа байлаа гэхэд үүнийг зөвшөөрсөн нь уран бүтээлч хүнд байж боломгүй зүйл. Гэхдээ анхнаасаа нэг ч дүр босгож чадаагүй, үйл явдлын уялдаа холбоогүй, логик сэтгэлгээгүй зохиогч үүнийг өөрөө анзаарах чадваргүй байж таарна.
Зөвхөн энэ хэсэг дэх логикийн алдаа гэхэд л зөвхөн дүрээ харлуулснаар зогсохгүй, рекламны санаагаа ч гутаасан : Тэр муу шил сав цуглуулагч Пепсийнээс ч өчүүхэн юмны араас л харамсана шүү дээ, харин “аймээр” лаг баян цатгалан дүр Пепсийний араас онцлон харамссан бол рекламных нь санаа гүйцэх байлаа гэж.
6. Пепсийгийнхэн байгууллагын соёл, үнэт зүйлсээ энэ хэсэг дээр санаандгүй илчилж орхив уу гэхэд зохиогч, найруулагч, уран бүтээлчид нь бас ийм сэтгэл зүрхгүй, хөлдүү хүйтэн хахир гарууд уу гэсэн асуулт үлдсэн. Хамтын бүтээл, багаар ажиллахын давуу тал нь чухам иймэрхүү зүйл дээр дутуу дундуураа нөхөх чадвартайд оршдог бус уу?
7. Дүрүүдийн тухайд: Нэг хүнийг бүх талаар сайн, нэг бол бүх талаар муу хүн болгож туйлширдаг соц үеийн уран зохиол бүтээлээс өөр байсан нь цаг үеийн шалгуур шаардлагаар бий болсон хандлага, арга барил болохоос уран бүтээлчдийн сайных биш байв
Харин ч мэдэхгүй, зохиолч нь өөрөө ч мэдэлгүйгээр дүрүүдээ өөдгүй амьтад болгоод хаячихсан байна билээ, соц үеийнхэн нэг тал руу нь туйлшруулдаг байсан болохоос биш дүрийг бол гайхалтай босгож чаддаг байсан.
Дүр босгох гэдэг бол тэр хөөрхөн хүүхэн, энэ итгэж болох хүн гэж хүнээр хэлүүлэхгүйгээр хөөрхөн, итгэл даах хүн гэдгийг нь үйл хөдлөлөөр харуулах явдал биз дээ.
Бүхэл бүтэн киноны турш тоглуулахдаа Ундралаар цорын ганцхан хэсэгт дүр бүтээлгэсэн нь ундаа асгаж "хогоо" хүнээр "хаяулж" байгаа энэ хэсэгт сэтгэл муутай, харамч, муухай хүний дүр л байх шив дээ. Ундааг нь хоосолсон сав бол Ундралын хувьд хог, тэр хүнд өгдөг нь зүгээр л хогноосоо л салж байгаа хэрэг байж таарна байх.
Өмнөх кинонд тийм хүн тийм юм хийхгүй хэмээх бат итгэл хүлээлт үзэгчдэд бий болтол нь маш сайн босгож чадсан Дэлгэрийн дүрийг цааш хэрхэн үргэлжлүүлсэнийг нь ярихгүй бол болохгүй санагдана: сайн уран бүтээлчийн нэгэнт бүтээсэн дүрийг сонирхолтой ээдрээтэй байдлаар үргэлжлүүлсэн гэхээсээ илүү зэрэмдэглээд хаясан байв. Өөдгүй хүмүүсийн дүрийг Болд, Болдын найз, Ундралын анхны найз залуу гээд л тус бүрээр нь үргэлжлүүлэн нарийвчлан тайлбарласан ч болно.
8. Тийм үед хүний амнаас тийм үг гарахгүй гэсэн сэтгэл зүйн нарийн нюансыг энэ кинонд бол огт бодолцоогүй: -Ийм аав байдгиймуу? гэх мэтчлэн олон юм ярьсан хэсэг, өөр олон хэсгээс хүний сэтгэл зүйн наад захын нарийн нюанс бол уланд гишгэгдсэн харагдсан.
Суурь муу бол байшин хэрхэн бат бөх байх билээ. Ийм нарийн нюансуудын мэдрэмжгүй кино зохиолд тоглосон жүжигчдийг дүрдээ орсон ороогүй, сайн муу жүжиглэсэн талаар шүүж ярих эрх бидэнд байж таарахгүй. Жүжигчид бол боломжийнхоо хирээр сайн тоглосон харагдана билээ. Өөрийгөө хүндэтгэдэг хүмүүс бол ийм муу бүтээлд нэрээ оролцуулж яах нь вэ дээ гэж харуусах сэтгэл төрсөн ч кинонд тоглож үзмээр байсан юм болов уу гэж ойлгохыг оролдож болох юм. Харин мэргэжлийн жүжигчин хүмүүс бол ч ичмээр л хэрэг болсон байна билээ. Энд жүжиглэх чадвар биш, тоглох кино зохиолоо сонгох сонголтын тухайд хэлж байгаа болно.
Уран бүтээл гэдэг сэтгэл зүрхнээс гарсан бол уран бүтээл болохоос бизнестэй, ялангуяа үнэт зүйлгүй бизнестэй холилдвол гутамшиг болно гэдгийг төгсгөлөөс нь бүр ч тод харж болно:
"Сайхан сэтгэлт" Ундрал охин хог түүгч-шил цуглуулагчид пепсиний сав өгөхдөө доторх ундааг нь асгаж байгаад өгнө. Өчнөөн олон шил сав цуглуулж байж арай гэж ганц пепсийний мөнгө хийж чадах уу үгүйтэй , хийлээ гэхэд пепси авч ууж чадахгүй тэр муу ядарсан амьтныг их л харж үзэж байгаа юм биз дээ?
Энд “пепсийг” асгаж болохгүй гэсэн санааг харуулах гэв үү, эсвэл Ундрал өгөөмөр биш, сайхан сэтгэлтэй биш, муу охины дүр үү? Зохиогч нь энэ хэсгийг ингэж зохиогоо юу, эсвэл өөрийнхөө анхнаасаа босгож огт чадаагүй, босгоо ч үгүй дүрийг ингэж босгохыг Пепсийгийхэнд зөвшөөрөв үү?
Ундаа асгах нь зохиогчийн өөрийн санаа биш, Пепсийгийнхний рекламны санаа байлаа гэхэд үүнийг зөвшөөрсөн нь уран бүтээлч хүнд байж боломгүй зүйл. Гэхдээ анхнаасаа нэг ч дүр босгож чадаагүй, үйл явдлын уялдаа холбоогүй, логик сэтгэлгээгүй зохиогч үүнийг өөрөө анзаарах чадваргүй байж таарна.
Зөвхөн энэ хэсэг дэх логикийн алдаа гэхэд л зөвхөн дүрээ харлуулснаар зогсохгүй, рекламны санаагаа ч гутаасан : Тэр муу шил сав цуглуулагч Пепсийнээс ч өчүүхэн юмны араас л харамсана шүү дээ, харин “аймээр” лаг баян цатгалан дүр Пепсийний араас онцлон харамссан бол рекламных нь санаа гүйцэх байлаа гэж.
6. Пепсийгийнхэн байгууллагын соёл, үнэт зүйлсээ энэ хэсэг дээр санаандгүй илчилж орхив уу гэхэд зохиогч, найруулагч, уран бүтээлчид нь бас ийм сэтгэл зүрхгүй, хөлдүү хүйтэн хахир гарууд уу гэсэн асуулт үлдсэн. Хамтын бүтээл, багаар ажиллахын давуу тал нь чухам иймэрхүү зүйл дээр дутуу дундуураа нөхөх чадвартайд оршдог бус уу?
7. Дүрүүдийн тухайд: Нэг хүнийг бүх талаар сайн, нэг бол бүх талаар муу хүн болгож туйлширдаг соц үеийн уран зохиол бүтээлээс өөр байсан нь цаг үеийн шалгуур шаардлагаар бий болсон хандлага, арга барил болохоос уран бүтээлчдийн сайных биш байв
Харин ч мэдэхгүй, зохиолч нь өөрөө ч мэдэлгүйгээр дүрүүдээ өөдгүй амьтад болгоод хаячихсан байна билээ, соц үеийнхэн нэг тал руу нь туйлшруулдаг байсан болохоос биш дүрийг бол гайхалтай босгож чаддаг байсан.
Дүр босгох гэдэг бол тэр хөөрхөн хүүхэн, энэ итгэж болох хүн гэж хүнээр хэлүүлэхгүйгээр хөөрхөн, итгэл даах хүн гэдгийг нь үйл хөдлөлөөр харуулах явдал биз дээ.
Бүхэл бүтэн киноны турш тоглуулахдаа Ундралаар цорын ганцхан хэсэгт дүр бүтээлгэсэн нь ундаа асгаж "хогоо" хүнээр "хаяулж" байгаа энэ хэсэгт сэтгэл муутай, харамч, муухай хүний дүр л байх шив дээ. Ундааг нь хоосолсон сав бол Ундралын хувьд хог, тэр хүнд өгдөг нь зүгээр л хогноосоо л салж байгаа хэрэг байж таарна байх.
Өмнөх кинонд тийм хүн тийм юм хийхгүй хэмээх бат итгэл хүлээлт үзэгчдэд бий болтол нь маш сайн босгож чадсан Дэлгэрийн дүрийг цааш хэрхэн үргэлжлүүлсэнийг нь ярихгүй бол болохгүй санагдана: сайн уран бүтээлчийн нэгэнт бүтээсэн дүрийг сонирхолтой ээдрээтэй байдлаар үргэлжлүүлсэн гэхээсээ илүү зэрэмдэглээд хаясан байв. Өөдгүй хүмүүсийн дүрийг Болд, Болдын найз, Ундралын анхны найз залуу гээд л тус бүрээр нь үргэлжлүүлэн нарийвчлан тайлбарласан ч болно.
8. Тийм үед хүний амнаас тийм үг гарахгүй гэсэн сэтгэл зүйн нарийн нюансыг энэ кинонд бол огт бодолцоогүй: -Ийм аав байдгиймуу? гэх мэтчлэн олон юм ярьсан хэсэг, өөр олон хэсгээс хүний сэтгэл зүйн наад захын нарийн нюанс бол уланд гишгэгдсэн харагдсан.
Суурь муу бол байшин хэрхэн бат бөх байх билээ. Ийм нарийн нюансуудын мэдрэмжгүй кино зохиолд тоглосон жүжигчдийг дүрдээ орсон ороогүй, сайн муу жүжиглэсэн талаар шүүж ярих эрх бидэнд байж таарахгүй. Жүжигчид бол боломжийнхоо хирээр сайн тоглосон харагдана билээ. Өөрийгөө хүндэтгэдэг хүмүүс бол ийм муу бүтээлд нэрээ оролцуулж яах нь вэ дээ гэж харуусах сэтгэл төрсөн ч кинонд тоглож үзмээр байсан юм болов уу гэж ойлгохыг оролдож болох юм. Харин мэргэжлийн жүжигчин хүмүүс бол ч ичмээр л хэрэг болсон байна билээ. Энд жүжиглэх чадвар биш, тоглох кино зохиолоо сонгох сонголтын тухайд хэлж байгаа болно.
“Би чамд хайртай-2” зохиол буюу гинжин урвал мэт хөгжлийн хэлхээ
Би чамд хайртай-2 киноноос манай өнөөгийн нийгмийн ухамсар, бодит дүр төрх, хөгжлийг олон талаас нь бүтнээр нь олж харж болох мэт. Тиймээс өнөөгийн бизнес, урлаг болоод нийгэм, хүмүүсийн ёс суртахуун, ёс зүй, ухамсар, гинжин урвал мэт хөгжлийн хэлхээ гэх мэтчлэн олон асуудал сэтгэлд эргэлдэж байгааг яаж ийгээд холбож тун товчхон бичье үү хэмээн бодлоо:
1. Хошин шог нь тухайн нөхцөл байдалдаа хэр зохицол нийцтэй байсан эсэхийг үл өгүүлэн тэмдэглэхэд өнгөрсөн хорин жилд монголд хошин урлагийн салбар үнэхээр хүчтэй хөгжиж чадсаныг, хошин урлагийнхны ямар их хол амжилтад хүрсэнийг энэ
киноноос олж харж болохоор байлаа. Дашрамд хэлэхэд хэдхэн жилийн өмнө элэг хөштөл инээлгэдэг байсан хошин шогууд одоо үзэхээр инээх юмгүй, мааз марзан санагддаг болсон нь хошин шогийнхон ажлаа дэндүү сайн хийж, хүмүүсийн хошин шогийн мэдрэмжийг өгүүлшгүй ихээр хөгжүүлсэнийх биз ээ.
2. Зураг авалтын хувьд: Гол обьектоо тод томруун авч, ар болоод хажуугийн тодотгох хэсгүүдийг нь бүрэлзүүлж бүртэлзүүлэх талаар жаахан хэтрүүлэгтэй байсныг нь эс тооцвол Монголдоо л бараг анхны оролдлогуудыг хийж, шинийг эрэлхийлж туршсан санагдав: тэдгээрээс ганц нэг жишээ дурдвал: Ундралыг эмнэлэгээс гарч гүйхэд Баяраа хойноос нь гарч ирдэг хэсэг - арын фоон хэсгийг бүдэгрүүлэхдээ арай л дэндүүлсэн байна билээ , өөлсөн хүнд бол ямар ардаа нүдтэй Ундралын нулимсан дунд бүрэлзсэн зураг биш дээ, тийм ээ? гэмээр.
Бас Ундралын найз залуучуудын аймаар пээдийж байх үеийн зургийг томруулах санаа нь тун дажгүй байсан ч бяцхан хэтэрсэн харагдсан, гэхдээ кинондоо шог хошин өнгө аяс оруулах гэсэн санаагаар зориуд ингэсэн байж ч болох л юм. Ерөнхийдөө хэлэхэд гоё гоё кадрууд их байсан, тэр дундаа бидний “ ормоонтог” залууст таалагдахгүй байхын аргагүй гоё зураглал хэд хэд байлаа.
3. Солонгосын “Миний байшин” гэх мэтчлэн олон ангит кинонуудын хэсгүүд ч кинон дотор явж байх шиг, энд тэндхийн кино клипнээс зээлсэн зээлдмэл action-уудыг хооронд нь эвлүүлээд наачихсан, тэгэхдээ өөр хооронд нь логиктойгоор холбож нийлүүлж чадаагүй, байсхийгээд л үзэгчид: - Хүүш энэ одоо юу вэ? гэцгээн асар гайхашралд орж инээлдэж байгааг сонсож суув ... аймшгийн сарампай орос волга? лада? -тай Амбий өөрийнхөө “ертөнцөөс “ хол тасарсан “ХАММЭР” жийп гэв гэнэт худалдаад авчихсан, түлхүүрээ гэв гэнэт Болд руу шидэж болзоонд явуулж энэ тэр .. тийм лаг “Хаммэр” авсан агаа жийп авсныхаа баярыг
- нөгөө муу салж унах дөхсөн навсархай хашаандаа
- Нөгөө муу орох оронгүй БОЛд ӨӨскөө хоёртой л тэмдэглээд ухаанаа алдатлаа ууж суугаа.
Хөдөөний хөөсөн мантуу Болд мөн үү гэлтэй, гэнэт аймээр “cool boy” гэрэл унтраан гарч ирж загвардaх нь мөн л хаа нэгтээгээс харж байсан тун танил дотно action байхын дээр төгөлдөр хуур дарж өөрийн дуугаа дуулахад нь урд талд нь дэлгээстэй ноотны дэвтэр үзэгчдийг дахиад л ангайлгана гэх мэтчлэн үйл явдлуудын өрнөл тайлал байхгүй.
Ийм уялдаа холбоо, логикгүй хэсэг бол анхнаасаа дуустал байгаагийн хажууд хүмүүсийн шүүмжлээд байгаа пепси, юнител, номадс идр бол сүртэй юм биш, над мэтийн хайнга гарт огт анзаарагдахгүй өнгөрөхөөр юм билээ, урьд нь блогнуудаас уншаагүй байсан бол хаана, юу ууж байгааг нь, ямар утсаар ярьж байгааг нь анзаарахгүй байх байлаа.
1. Хошин шог нь тухайн нөхцөл байдалдаа хэр зохицол нийцтэй байсан эсэхийг үл өгүүлэн тэмдэглэхэд өнгөрсөн хорин жилд монголд хошин урлагийн салбар үнэхээр хүчтэй хөгжиж чадсаныг, хошин урлагийнхны ямар их хол амжилтад хүрсэнийг энэ
киноноос олж харж болохоор байлаа. Дашрамд хэлэхэд хэдхэн жилийн өмнө элэг хөштөл инээлгэдэг байсан хошин шогууд одоо үзэхээр инээх юмгүй, мааз марзан санагддаг болсон нь хошин шогийнхон ажлаа дэндүү сайн хийж, хүмүүсийн хошин шогийн мэдрэмжийг өгүүлшгүй ихээр хөгжүүлсэнийх биз ээ.
2. Зураг авалтын хувьд: Гол обьектоо тод томруун авч, ар болоод хажуугийн тодотгох хэсгүүдийг нь бүрэлзүүлж бүртэлзүүлэх талаар жаахан хэтрүүлэгтэй байсныг нь эс тооцвол Монголдоо л бараг анхны оролдлогуудыг хийж, шинийг эрэлхийлж туршсан санагдав: тэдгээрээс ганц нэг жишээ дурдвал: Ундралыг эмнэлэгээс гарч гүйхэд Баяраа хойноос нь гарч ирдэг хэсэг - арын фоон хэсгийг бүдэгрүүлэхдээ арай л дэндүүлсэн байна билээ , өөлсөн хүнд бол ямар ардаа нүдтэй Ундралын нулимсан дунд бүрэлзсэн зураг биш дээ, тийм ээ? гэмээр.
Бас Ундралын найз залуучуудын аймаар пээдийж байх үеийн зургийг томруулах санаа нь тун дажгүй байсан ч бяцхан хэтэрсэн харагдсан, гэхдээ кинондоо шог хошин өнгө аяс оруулах гэсэн санаагаар зориуд ингэсэн байж ч болох л юм. Ерөнхийдөө хэлэхэд гоё гоё кадрууд их байсан, тэр дундаа бидний “ ормоонтог” залууст таалагдахгүй байхын аргагүй гоё зураглал хэд хэд байлаа.
3. Солонгосын “Миний байшин” гэх мэтчлэн олон ангит кинонуудын хэсгүүд ч кинон дотор явж байх шиг, энд тэндхийн кино клипнээс зээлсэн зээлдмэл action-уудыг хооронд нь эвлүүлээд наачихсан, тэгэхдээ өөр хооронд нь логиктойгоор холбож нийлүүлж чадаагүй, байсхийгээд л үзэгчид: - Хүүш энэ одоо юу вэ? гэцгээн асар гайхашралд орж инээлдэж байгааг сонсож суув ... аймшгийн сарампай орос волга? лада? -тай Амбий өөрийнхөө “ертөнцөөс “ хол тасарсан “ХАММЭР” жийп гэв гэнэт худалдаад авчихсан, түлхүүрээ гэв гэнэт Болд руу шидэж болзоонд явуулж энэ тэр .. тийм лаг “Хаммэр” авсан агаа жийп авсныхаа баярыг
- нөгөө муу салж унах дөхсөн навсархай хашаандаа
- Нөгөө муу орох оронгүй БОЛд ӨӨскөө хоёртой л тэмдэглээд ухаанаа алдатлаа ууж суугаа.
Хөдөөний хөөсөн мантуу Болд мөн үү гэлтэй, гэнэт аймээр “cool boy” гэрэл унтраан гарч ирж загвардaх нь мөн л хаа нэгтээгээс харж байсан тун танил дотно action байхын дээр төгөлдөр хуур дарж өөрийн дуугаа дуулахад нь урд талд нь дэлгээстэй ноотны дэвтэр үзэгчдийг дахиад л ангайлгана гэх мэтчлэн үйл явдлуудын өрнөл тайлал байхгүй.
Ийм уялдаа холбоо, логикгүй хэсэг бол анхнаасаа дуустал байгаагийн хажууд хүмүүсийн шүүмжлээд байгаа пепси, юнител, номадс идр бол сүртэй юм биш, над мэтийн хайнга гарт огт анзаарагдахгүй өнгөрөхөөр юм билээ, урьд нь блогнуудаас уншаагүй байсан бол хаана, юу ууж байгааг нь, ямар утсаар ярьж байгааг нь анзаарахгүй байх байлаа.
Хайр сэтгэлээ илэрхийлэх үндсэн аргууд
Мэдээж хайр сэтгэлээ илэрхийлэхийн тулд янз бүрийн євєрмєц аргыг бодож олдог. Гэвч үндсэн хэдхэн арга байдаг бєгєєд бид зєвхєн түүний янз бүрийн хувилбарыг л бодож олдог юм.
Эрчүүд зүгээр л “Би чамд хайртай” гэж хэлдэг Яг үнэндээ тийм ч олон эр энэ аргыг хэрэглэж чаддаггүй. Хэн нэгэнд хайртай гэдэг үг ойлголт эрчүүдийн хувьд ямар нэг чухал шалтгаан, их үүрэг хариуцлагатай холбоотой мэт санагддаг бєгєєд сэтгэлийн гүнд багахан айдас, түгшүүр хадгалагдаж байдаг. Зарим хүн “Миний хувь заяа чиний гарт”, гэсэн үгийг “Би чамд хайртай” гэдэгтэй нэгэн утгатайгаар хэлдэг. Эрчүүд гологдож хаягдахаас л хамгийн их айдаг. Зарим хүний хувьд “Би чамд хайртай” гэдэг үг нь “Би чиний тєлєє бүхнийг хийнэ”, “Би чамд үргэлж үнэнч байна” гэсэн утгыг илтгэнэ. Нэг үгээр хэлэхэд “БЧХ” гэдэг энэ гуравхан үг амлалт, тангарагтай ижилхэн юм. Эрчүүд амлалтаа биелүүлэхийг ямагт хичээдэг учраас амлалтаа биелүүлж чадахгүй бол бусдын элэг доог болно гэдгээс ихээхэн айж, хэрвээ “БЧХ” гэдэг үгийг хэлчихвэл... гэсэн айдас сэтгэлийн нь гүнд аргагүй хадаастай явдаг байна. Эрчүүд хайр сэтгэлээ анхаарал, халамжаараа илэрхийлдэг Дурласан эр сэтгэлээ илэрхийлэх гээд чихэр, шоколад, бяцхан жижигхэн хайрцагтай зүйл, гоо сайхны юм уу гоёлын зүйл гээд л таныг энэ дэлхий дээр байж болох бүх л бэлгээр дарж орхино. Гэтэл эрчүүд єєрсдєє бэлэг гэж боддог байхад эмэгтэйчүүдийн хувьд бэлэг биш байх ёстой л зүйл гэж санагддаг зүйлүүд бас бий.
Жишээ нь эрчүүд эрт ирэх, хааяа нэг хоол хийх, хамт ярилцаж суух зэргээ том бэлэг гэж эндүүрдэг шүү! Зарим нь хэцүү үед нь дэргэд нь байж дэмжлэг үзүүлснийгээ єєрийнхєє анхаарал халамж гэж үзэх бєгєєд энэ бол хайр сэтгэлийн илрэл гэж боддог. Эрчүүд хайр сэтгэлээ үйл хєдлєлєєрєє илэрхийлдэг Бид сэтгэл хєдлєл, тухайн бүсгүй таалагдаж байгаа эсэхийг гарыг нь атгах, үнсэх болон сексээр илэрхийлдэг.
Дээр хэлсэнчлэн үнэндээ эрчүүд хайр сэтгэлээ үгээр илэрхийлдэх чадваргүй учраас үйл хєдлєл буюу сексийн үед үзүүлнэ. Учир нь энэ үед бие баригдсан байдал арилж, харилцан ойлголцож, бие биедээ халуун дотно байдал бий болдог. Эцэг эхтэйгээ танилцуулснаар эцсийн алхам хийгдэнэ Хэдий дотроо шийдсэн ч чамд хайртай болжээ, хамт амьдарч, хорвоог хамтдаа туулъя гэж хэлж зүрхлэхгүй байвал бүсгүйгээ єєрийн эцэг эхтэйгээ танилцуулах нь сэтгэлээ илэрхийлэх эцсийн арга байдаг.
Энэ бол үнэхээр эцсийн, шийдсэн алхам юм. Єєрєєр хэлбэл миний хамгийн хайртай хүмүүстэй дотно танилцаж тэдэнд минь анхаарал хандуулаач, тэд бас чамд ингэж хандана гэдгийг харуулж буй хэрэг.
Эрчүүд зүгээр л “Би чамд хайртай” гэж хэлдэг Яг үнэндээ тийм ч олон эр энэ аргыг хэрэглэж чаддаггүй. Хэн нэгэнд хайртай гэдэг үг ойлголт эрчүүдийн хувьд ямар нэг чухал шалтгаан, их үүрэг хариуцлагатай холбоотой мэт санагддаг бєгєєд сэтгэлийн гүнд багахан айдас, түгшүүр хадгалагдаж байдаг. Зарим хүн “Миний хувь заяа чиний гарт”, гэсэн үгийг “Би чамд хайртай” гэдэгтэй нэгэн утгатайгаар хэлдэг. Эрчүүд гологдож хаягдахаас л хамгийн их айдаг. Зарим хүний хувьд “Би чамд хайртай” гэдэг үг нь “Би чиний тєлєє бүхнийг хийнэ”, “Би чамд үргэлж үнэнч байна” гэсэн утгыг илтгэнэ. Нэг үгээр хэлэхэд “БЧХ” гэдэг энэ гуравхан үг амлалт, тангарагтай ижилхэн юм. Эрчүүд амлалтаа биелүүлэхийг ямагт хичээдэг учраас амлалтаа биелүүлж чадахгүй бол бусдын элэг доог болно гэдгээс ихээхэн айж, хэрвээ “БЧХ” гэдэг үгийг хэлчихвэл... гэсэн айдас сэтгэлийн нь гүнд аргагүй хадаастай явдаг байна. Эрчүүд хайр сэтгэлээ анхаарал, халамжаараа илэрхийлдэг Дурласан эр сэтгэлээ илэрхийлэх гээд чихэр, шоколад, бяцхан жижигхэн хайрцагтай зүйл, гоо сайхны юм уу гоёлын зүйл гээд л таныг энэ дэлхий дээр байж болох бүх л бэлгээр дарж орхино. Гэтэл эрчүүд єєрсдєє бэлэг гэж боддог байхад эмэгтэйчүүдийн хувьд бэлэг биш байх ёстой л зүйл гэж санагддаг зүйлүүд бас бий.
Жишээ нь эрчүүд эрт ирэх, хааяа нэг хоол хийх, хамт ярилцаж суух зэргээ том бэлэг гэж эндүүрдэг шүү! Зарим нь хэцүү үед нь дэргэд нь байж дэмжлэг үзүүлснийгээ єєрийнхєє анхаарал халамж гэж үзэх бєгєєд энэ бол хайр сэтгэлийн илрэл гэж боддог. Эрчүүд хайр сэтгэлээ үйл хєдлєлєєрєє илэрхийлдэг Бид сэтгэл хєдлєл, тухайн бүсгүй таалагдаж байгаа эсэхийг гарыг нь атгах, үнсэх болон сексээр илэрхийлдэг.
Дээр хэлсэнчлэн үнэндээ эрчүүд хайр сэтгэлээ үгээр илэрхийлдэх чадваргүй учраас үйл хєдлєл буюу сексийн үед үзүүлнэ. Учир нь энэ үед бие баригдсан байдал арилж, харилцан ойлголцож, бие биедээ халуун дотно байдал бий болдог. Эцэг эхтэйгээ танилцуулснаар эцсийн алхам хийгдэнэ Хэдий дотроо шийдсэн ч чамд хайртай болжээ, хамт амьдарч, хорвоог хамтдаа туулъя гэж хэлж зүрхлэхгүй байвал бүсгүйгээ єєрийн эцэг эхтэйгээ танилцуулах нь сэтгэлээ илэрхийлэх эцсийн арга байдаг.
Энэ бол үнэхээр эцсийн, шийдсэн алхам юм. Єєрєєр хэлбэл миний хамгийн хайртай хүмүүстэй дотно танилцаж тэдэнд минь анхаарал хандуулаач, тэд бас чамд ингэж хандана гэдгийг харуулж буй хэрэг.
Subscribe to:
Posts (Atom)
